برنامه اقدام مخاطره آلودگی هوا_ وزارت کشور

برنامه اقدام مخاطره آلودگی هوا، مجموعه تكالیف و وظایف وزارت کشور است که برگرفته از مواد و بندهاى قانون مدیریت بحران و با توجه به حدود وظایف دستگاه‌ها و اقدامات اولویت‌دار است كه اجراى آن‌ها با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح ضرورت دارد. از آنجا كه برنامه ملی كاهش خطر حوادث و سوانح، رویكرد پیشگیرانه در برابر خسارات و تلفات مخاطرات طبیعی و انسان‌ساز را دنبال می‌کند، مجموعه تكالیف و وظایف دستگاه‌های مشمول قانون مدیریت بحران در این برنامه بر همین اساس تدوین گردیده است. ضرورت دارد این موارد كلی مورد توجه كلیه دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی و نهادهاى عمومی قرار گیرد.
تدوین اقدامات، توسط گروه‌های تخصصی تشکیل‌شده در كمیته كاهش خطر حوادث و سوانح صورت گرفته است. هر یك از گروه‌های تخصصی در ارتباط با یك مخاطره خاص به مطالعات قوانین، مقررات، طرح‌ها، برنامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود در ارتباط با آن مخاطره پرداخته است و با در نظر گرفتن شرایط كنونی كشور، شرایط هر مخاطره و با توجه به حوزه وظایف و اختیارات دستگاه‌های مختلف موضوع ماده ٢ قانون مدیریت بحران كشور به تدوین اقدام‌های اولویت‌دار پرداخته است. در طول تدوین این اقدام‌ها، تیم‌هاى تخصصی جلسات مشتركی با نماینده‌های دستگاه‌های مختلف برگزار کرده‌اند تا در كنار حصول اطمینان از ضرورت پرداخت به هر اقدام، هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌ها در ارتباط با حوزه وظایف و مسئولیت آن‌ها نیز انجام گیرد.
در رخداد مخاطرات، تعدادى از دستگاه‌ها مسئولیت مستقیم اقدام و ارائه خدمات به‌صورت سرویس‌دهی مستقیم دارند و تعدادى دیگر تحت تأثیر مخاطره آسیب‌پذیر هستند. ضرورت دارد با هدف ارائه خدمات به بهره‌برداران و سایر دستگاه‌های نیازمند، تدابیر و اقدامات پیشگیرانه‌ای توسط دستگاه مسئول مورد توجه قرار گیرد. كلیه دستگاه‌های مشمول قانون موظف هستند در برابر كلیه مخاطرات متنوع تهدیدكننده دارایی‌های آن‌ها، اقدامات پیشگیرانه‌ای را با هدف كاهش خطر در حوزه مسئولیتی خود انجام دهند.
در فرایند مدیریت خطر و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح، تحلیل خطر (شناخت خطرها، شامل ارزیابی مخاطره‌ها و ابعاد آن‌ها، شناخت، تحلیل آسیب‌پذیری‌های محتمل و شناسایی در معرض قرارگیری‌ها) و اقدامات كاهش خطر دو مرحله بنیادین هستند. ضرورت ویژه دارد كه دستگاه‌های مشمول قانون در اتخاذ رویكردها و اجراى اقدامات پیشگیرانه دو مرحله مهم مذكور اهتمام نمایند.
در برنامه اقدام تعدادى از دستگاه‌ها مسئول و تعدادى به عنوان همكار یا پشتیبان تعریف‌شده‌اند. ضرورت دارد كه دستگاه مسئول در تدوین برنامه عملیاتی، در صورت نیاز به همكارى دستگاه دیگر توافق و تفاهم‌های اولیه را انجام داده باشد. در این راستا، سازمان مدیریت بحران كشور مسئولیت هماهنگی و هم‌افزایی فی‌مابین دستگاه‌ها را خواهد داشت. دستگاه مسئول می‌تواند با توجه به تشخیص بالاترین مقاوم مسئول آن دستگاه، کارگروه‌های تخصصی تشكیل داده و با مسئولیت خود نسبت به هماهنگی‌های لازم اقدام نماید. همچنین باید هزینه‌های همكارى و پشتیبانی در ردیف برنامه‌های عملیاتی سالانه دستگاه‌های همكار و پشتیبان لحاظ گردد كه پس از تأیید سازمان مدیریت بحران به سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌شود. در ادامه اقدامات اولویت‌دار با مسئولیت وزارت کشور در مخاطره آلودگی هوا، ارائه شده است.

هدف 1: بهبود نظام حكمرانی و توسعه ظرفیت‌ها با تأكید بر مدیریت یكپارچه و هماهنگ

اقدام اولویت‌دار: تنقیح قوانین، تعیین قوانین ناسخ و منسوخ و ساماندهی قوانین پراکنده و غیرمنسجم در خصوص مدیریت آلودگی هوا در کشور (با تأکید بر پیشگیرى و مدیریت خطر)
خروجی مورد انتظار: وضع قوانین جامع، یکپارچه و منسجم
دستگاه/ های همکار: وزارت راه و شهرسازى، وزارت علوم، تحقیقات و فناورى
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: معاینه فنی و حصول اطمینان از سلامت محیط‌زیستی خودرو
خروجی مورد انتظار: ایجاد و نگهدارى مستمر ساختار یکپارچه معاینه فنی، ارتقا و اصلاح حدود مجاز معاینه فنی
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور (سازمان شهردارى‌ها و دهیارى‌هاى کشور)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان حفاظت محیط‌زیست، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تنقیح قوانین، تعیین قوانین ناسخ و منسوخ و ساماندهی قوانین پراکنده و غیرمنسجم در خصوص مدیریت آلودگی هوا (با تأکید بر پیشگیرى و مدیریت خطر)
خروجی مورد انتظار: وضع قوانین جامع، یکپارچه و منسجم
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت راه و شهرسازى، وزارت نیرو، وزارت نفت
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

هدف 2: تحقق تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در مدیریت بحران بر مبناى درك صحیح و همه‌جانبه از خطر

اقدام اولویت‌دار: افزایش سرانه فضاى سبز در شهر‌ها و حریم آن‌ها به میزان مندرج در طرح جامع و تفصیلی شهر‌ها
خروجی مورد انتظار: اجراى کامل طرح جامع
دستگاه/ های همکار:-
دستگاه/ های پشتیبان: وزارت نیرو، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: توسعه سیستم حمل‌ونقل عمومی (اتوبوس، مترو)
خروجی مورد انتظار: افزایش تعداد اتوبوس‌ها/ ایستگاه مترو
دستگاه/ های همکار:-
دستگاه/ های پشتیبان: وزارت امور اقتصادى و دارایی، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: مدیریت حمل‌ونقل و تقاضاى سفر
خروجی مورد انتظار: طراحی و ساماندهی حمل‌ونقل عمومی به‌نحوی‌که ضمن کاهش آلودگی هوا، جوابگوى سفر‌هاى شهرى باشد.
دستگاه/ های همکار: سازمان حفاظت محیط‌زیست
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: الزام تجهیز خودرو‌هاى دیزلی به فیلتر ذرات
خروجی مورد انتظار: کاهش انتشار ذرات معلق ناشی از خودرو‌هاى دیزلی
دستگاه/ های همکار: ستاد کل نیرو‌هاى مسلح (پلیس راهور)
دستگاه/ های پشتیبان: وزارت کشور (سازمان شهردارى‌ها و دهیارى‌های کشور)، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: افزایش محدوده جغرافیایی کنترل تردد به‌کل شهر
خروجی مورد انتظار: کاهش تردد وسایل نقلیه موتورى در محدوده طرح کاهش کلان‌شهر‌ها
دستگاه/ های همکار: وزارت راه و شهرسازى، ستاد کل نیرو‌هاى مسلح (پلیس راهور)
دستگاه/ های پشتیبان: وزارت کشور (سازمان شهردارى‌ها و دهیارى‌های کشور)، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تعویض کاتالیست تاکسی‌ها
خروجی مورد انتظار: کاهش آلاینده‌هاى گازى ناشی از تاکسی‌ها
دستگاه/ های همکار: سازمان حفاظت محیط‌زیست
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

هدف 3: پاسخ مؤثر به حوادث و سوانح و بازسازى با مشارکت مردم در تمامی ابعاد کالبدى، اقتصادى، اجتماعی، نهادى و محیط زیستی

اقدام اولویت‌دار: تعطیلی ادارات و مدارس در صورت آلودگی هوا بیش‌ازحد مجاز
خروجی مورد انتظار: کاهش تماس و تأثیر آلودگی هوا بر دانش‌آموزان و کاهش تردد
دستگاه/ های همکار: وزارت آموزش و پرورش
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تعطیلی مراکز و صنایع آلوده‌کننده نظیر صنایع و نیروگاه‌های استفاده‌کننده از سوخت مازوت در صورت آلودگی هوا بیش‌ازحد مجاز
خروجی مورد انتظار: کاهش آلودگی هوا
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه