آیین‌نامه نحوه تأمین، نگهداری و هماهنگی تجهیزات و ماشین‌آلات در مدیریت بحران

ماده ۱ـ در این آیین ­نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می­‌روند:
۱ـ سازمان: سازمان مدیریت بحران کشور.
۲ـ قانون: قانون مدیریت بحران کشور ـ مصوب ۱۳۹۸.
۳ـ دستگاه‌های اجرایی: کلیه دستگاه های موضوع ماده (۲) قانون.
۴ـ تجهیزات و ماشین آلات: آن دسته از ماشین ­آلات، وسایل و ابزارهای فنی و تخصصی که استفاده از آنها در مرحله پاسخ موضوع قانون، ضروری است.
۵ـ فرمانده میدان: شخص حقیقی دارای صلاحیت و توانمندی­‌های تخصصی لازم و از کارکنان یکی از دستگاه‌­های موضوع ماده (۲) قانون که به تشخیص فرمانده عملیات پاسخ به بحران، منصوب و در سطوح شهرستانی، استانی و ملی مسئولیت تخصصی عملیات فرماندهی، برنامه ­ریزی، ساماندهی، مدیریت و رهبری صحنه یا منطقه وقوع حادثه یا سانحه را در کلیه ابعاد پاسخ به شرایط اضطراری متناسب با نوع بحران بر عهده دارد.
۶ـ سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح: سامانه‌ای متمرکز و برخط که توسط سازمان به منظور مدیریت یکپارچه خطر حوادث و سوانح راه اندازی می شود.

ماده ۲ـ سازمان ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، فهرستی از تجهیزات و ماشین  آلات ضروری یا مناسب برای ابعاد مختلف فرایند مدیریت انواع بحران های طبیعی و انسان ساخت ازجمله سیل، زلزله، آتش سوزی را اعلام می­ نماید. در این فهرست باید مشخص شود که هر یک از تجهیزات و ماشین آلات، به طور تخصصی مرتبط با کدام یک از دستگاه های اجرایی است. سازمان این فهرست را در زیرسامانه ای در قالب سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح درج می­نماید و ضمن به روز رسانی داده­‌های ورودی، با توجه به ملاحظات امنیتی، دسترسی متناسب را برای هر یک از دستگاه­‌های اجرایی فراهم می­کند.

ماده ۳ـ هر یک از دستگاه ­های اجرایی موظفند ظرف سه ماه از تاریخ دریافت فهرست موضوع ماده (۲) این آیین ­نامه ضمن در اختیار قرار دادن بانک­های اطلاعاتی تجهیزات و ماشین ­آلات مربوط، نسبت به ارایه جزئیات کاملی از تجهیزات و ماشین ­آلات تحت مالکیت خود و یا پیمانکاران همکار در پروژه­ های مرتبط شامل تعداد، وضعیت، محل استقرار و مانند آن را به سازمان اقدام نمایند. سازمان موظف است ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین­ نامه بانک اطلاعات ملی تجهیزات و ماشین آلات مرتبط با مدیریت بحران را راه ­­اندازی نماید و از طریق دستگاه­ های اجرایی نسبت به درج اطلاعات در زیر سامانه‌­ای در قالب سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح با قابلیت درج اطلاعات مکانی، توصیفی، عددی و فراداده در سطح کشور اقدام نماید.
تبصره ۱ـ بانک اطلاعات ملی تجهیزات و ماشین ­آلات باید به گونه­‌ای راه­ اندازی شود که شامل اطلاعات خدمات مهندسی و پشتیبانی (لجستیک) و تجهیزات نوین در بخش خصوصی و اطلاعات مربوط به کارور (اپراتور)های تجهیزات تخصصی و آموزش­ های مورد نیاز ایشان نیز باشد.
تبصره ۲ـ کلیه دستگاه­ های اجرایی موظفند نسبت به ثبت اطلاعات تجهیزات و ماشین ­آلات موردنظر سازمان در سامانه موضوع این ماده اقدام و بانک اطلاعاتی را به ­صورت شش ماهه و نیز پس از هر بحران بروزرسانی نمایند.
تبصره ۳ـ سازمان‌­های نیروهای مسلح بر اساس بند (ص) ماده (۱۴) قانون اقدام می‌­نمایند.

ماده ۴ـ سازمان موظف است با بررسی و ارزیابی وضع موجود تجهیزات و ماشین ­آلات دستگاه ­های اجرایی و نیازسنجی مقابله با مخاطرات و مدیریت بحران­ های احتمالی کشور، فهرستی از کمبودهای تجهیزات و ماشین­ آلات متناسب با مراحل پاسخ و بازسازی را تهیه کرده و در اختیار دستگاه‌های اجرایی ذیربط قرار دهد تا تأمین اقلام فهرست یاد شده پس از تأیید سازمان، در لایحه بودجه سنواتی دستگاه اجرایی پیش‌­بینی شود. سازمان موظف است نسخه ای از فهرست تدوین شده را جهت جلب مشارکت داخلی در زمینه دانش فنی طراحی، تولید و ساخت تجهیزات و ماشین ­آلات فنی و تخصصی توسط شرکت های صنعتی و نیز شرکت های فناور و دانش­‌بنیان در سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح قرار دهد.

ماده ۵ـ هر یک از دستگاه­ های اجرایی موظفند متناسب با وظایف خود، نوع و مقادیر تجهیزات و ماشین­ آلاتی را که برای مدیریت در بحران­ها ضروری است به صورت سالانه نیازسنجی و برآورد کنند و در قالب دو برنامه دو ساله و پنج ساله، چگونگی تأمین نیازهای خود را اولویت بندی و برنامه ریزی نموده و به سازمان گزارش نمایند. سازمان پس از دریافت گزارش نسبت به بررسی وضع موجود و نیازسنجی ماشین آلات و تجهیزات مقابله با مخاطرات محتمل و وضعیت آسیب پذیری در نقاط مختلف کشور مراتب را به دستگاه ذی­ربط و سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام می­‌نماید. تأمین بودجه تجهیزات و ماشین آلات اعلامی در اولویت تخصیص بودجه دستگاه ها قرار خواهد گرفت.
تبصره ۱ـ بودجه تجهیزات و ماشین­ آلات تخصصی مدیریت بحران برای آن دسته از دستگاه‌ها و نهادهای عمومی که فاقد ردیف بودجه عمومی و دولتی می‌­باشند، به تشخیص سازمان از محل اعتبارات موضوع مواد (۱۶) و (۱۷) قانون تأمین می‌شود.
تبصره ۲ـ در شرایط اضطراری، چنانچه خدمات و امکانات دستگاه ­ها و نهادهای دولتی و عمومی غیردولتی به تشخیص سازمان به تنهایی کافی نبوده و تأمین آن ها به نحوی زمان بر باشد که احتمال خسارات جانی و مادی برود، حسب مورد، مؤسسه ها، شرکت های خصوصی و تعاونی­‌ها موظفند پس از دریافت درخواست از ستاد ملی، استانی و یا شهرستانی، تجهیزات و خدمات لازم را به منظور هم‌­افزایی در فرایند مدیریت بحران در اختیار ستاد قرار دهند. هزینه خدمات و امکانات ارایه شده طبق تعرفه ­های قانونی و در صورت عدم وجود، بر اساس عرف، از سوی دستگاه سفارش دهنده پرداخت می‌شود. چنانچه تجهیزات و ماشین آلات موضوع این ماده در محل کارگاه قرار داشته و تحویل آنها موجب توقف کارگاه شود، مدت توقف با تشخیص کارفرما به عنوان تأخیر مجاز و یا تعلیق طبق ماده (۴۹) شرایط عمومی پیمان به قرارداد فیمابین دارنده دستگاه (پیمانکار) و کارفرما افزوده می شود. در صورت ورود هرگونه خسارت به تجهیزات و ماشین آلات موضوع این ماده، جبران خسارت، طبق نظر کارشناس رسمی دادگستری توسط سازمان انجام خواهد شد. کلیه هزینه­‌های مذکور در این ماده از محل اعتبارات موضوع مواد (۱۶) و (۱۷) قانون تأمین می­‌شود.
تبصره ۳ـ به منظور جبران خسارت احتمالی وارده به ماشین‌­آلات و تجهیزات موضوع این ماده، هریک از دستگاه­‌های اجرایی می­‌توانند از محل اعتبارات موضوع مواد (۱۶) و (۱۷) قانون، نسبت به خرید پوشش بیمه­‌ای بی­‌نام مطابق ضوابط مربوط در هر سال اقدام و حق بیمه مربوط را در لایحه بودجه سنواتی خود پیش­بینی نمایند.
تبصره ۴ـ سازمان شیوه نامه اجرایی این ماده را با رعایت قوانین و مقررات مربوط و با اخذ نظر مشورتی شورای موضوع ماده (۶) این آیین­ نامه ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌­نامه، تدوین و ابلاغ می­کند.

ماده ۶ـ به منظور تسهیل امکان بهره‌­برداری از تجهیزات و ماشین­ آلات مؤسسه­ ها، شرکت­های خصوصی و تعاونی در بحران­‌ها در سطح ملی، شورای ملی متشکل از نمایندگان سازمان، اتاق بازگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، مجمع مشترک امور صنفی، اتاق تعاون ایران، وزارتخانه ­های صنعت، معدن و تجارت، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، راه و شهرسازی، جهاد کشاورزی، امور اقتصادی و دارایی و نفت، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تشکیل می­شود. شورای مشورتی استانی در هر استان از سازمان­های استانی نهادها و دستگاه‌های مذکور تشکیل می­شود. این شورا در سطوح ملی و استانی هر سه ماه یک­بار و یا به طور فوق العاده حسب مورد به دعوت رییس سازمان یا مدیر کل استانی سازمان تشکیل جلسه می‌­دهد. دبیرخانه این شورا در سازمان و اداره کل متناظر سازمان در استان­ها مستقر بوده و مطابق با شیوه ­نامه­ ای فعالیت خواهد کرد که با اخذ نظر مشورتی اعضای شورا به تصویب سازمان خواهد رسید.

ماده ۷ـ تمامی دستگاه های موضوع مواد (۲) و (۱۵) قانون موظفند در زمان وقوع بحران، به تشخیص و دستور رییس ستاد در سطوح ملی، استانی و شهرستانی موضوع ماده (۱۰) قانون، تجهیزات و ماشین ­آلاتی را که ستاد اعلام می کند، به مناطق حادثه دیده منتقل نمایند. متخلفین از این ماده مشمول مواد (۲۱) و (۲۳) قانون خواهند بود.
تبصره ـ در صورتی که دستگاه ­های یادشده، انتقال تجهیزات و ماشین­ آلات مذکور را مخل وظایف قانونی خود اعلام کنند، حسب نظر رییس سازمان اقدام خواهد شد.

ماده ۸ـ وزارت نفت موظف است در چهارچوب قوانین و مقررات مرتبط، در مرحله پاسخ، با تأیید رییس ستاد و یا رییس سازمان در سطوح ملی، استانی و شهرستانی، متناسب با نوع و گستره مخاطرات، سوخت مورد نیاز ماشین آلات زمینی، هوایی و دریایی عملیات پاسخ را تا پایان شرایط اضطراری تأمین نموده و حسب اعلام نیاز هر ستاد، جایگاه های سیار سوخت رسانی را در مناطقی که ستاد یا سازمان اعلام می نماید، دایر کند.
تبصره ـ نحوه تأمین سوخت و وجوه دریافتی موضوع این ماده، تابع دستورالعملی است که ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ این آیین­ نامه، توسط وزارت نفت با هماهنگی سازمان تدوین و ابلاغ می‌­شود.

ماده ۹ـ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است در چهارچوب بند (ذ) ماده (۱۴) قانون با هماهنگی سازمان، امکانات لازم جهت ایجاد شبکه­ های ارتباطی و اطلاعاتی سریع، امن، پایدار و دارای قابلیت طبقه بندی اطلاعات را تا پایان شرایط اضطرار برای مشمولین مواد (۲) و (۱۵) قانون فراهم نماید.

ماده ۱۰ـ نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موظف است با همکاری وزارت راه و شهرسازی و سایر دستگاه­ های مسئول ترتیباتی فراهم سازد که جابجایی و نقل و انتقال جاده ­ای، ریلی، هوایی و دریایی تجهیزات و ماشین­ آلات مورد نیاز در مدیریت بحران به مناطق حادثه ­دیده و مجوزهای مورد نیاز در کمترین زمان ممکن انجام شود.

ماده ۱۱ـ سازمان بر اساس میزان موجودی انواع تجهیزات و ماشین­ آلات هر استان، نقشه کشوری توزیع تجهیزات و ماشین ­آلات مورد نیاز در بحران را تهیه و ضمن تعیین نوع تجهیزات و ماشین ­آلات موجود در هر استان به تناسب میزان دسترسی و مخاطرات محتمل، منطقه ­بندی می­ نماید تا به­ گونه‌ای برنامه­ ریزی شود که در زمان وقوع بحران چنانچه تجهیزات و ماشین ­آلات استان محل وقوع بحران ناکافی و نیازمند پشتیبانی باشد به تشخیص فرمانده میدان و یا رییس ستاد ملی/ استان/ شهرستان نیازهای مربوط به تجهیزات و ماشین ­آلات برای مدیریت بحران از طریق همان منطقه تأمین گردد.
تبصره ـ شیوه­ نامه اجرایی این ماده ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین­ نامه توسط سازمان تدوین و به تصویب ستاد ملی خواهد رسید. منطقه ­بندی استان ها با هماهنگی دستگاه‌های مسئول و استانهای معین تعیین شده برای هر استان انجام می­شود.

ماده ۱۲ـ دستگاه‌­های اجرایی موظفند نسبت به آموزش کاربرد تجهیزات و ماشین آلات، نرم ­افزارهای مربوط و تأمین و توسعه منابع انسانی مورد نیاز جهت بهره برداری از تجهیزات و ماشین آلات تخصصی اقدام و گزارش عملکرد خود را هر شش ماه به سازمان ارایه نمایند.

ماده ۱۳ـ رؤسای ستادها در سطوح ملی، استانی و شهرستانی باید رزمایش‌­های مشترک بین دستگاه‌های اجرایی، بخش خصوصی و تعاونی ­ها، شوراهای محلی و سازمان های مردم نهاد و مراکز منطقه‌­ای جهت دسترسی سریع به تجهیزات و ماشین آلات را به گونه‌­ای برگزار نماید که آمادگی خدمت به مدیریت بحران فراهم باشد و گزارش عملکرد خود را سالانه به سازمان ارایه نمایند.

ماده ۱۴ـ مسئولیت نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه بر عهده سازمان است.
آیین‌نامه نحوه تأمین، نگهداری و هماهنگی تجهیزات و ماشین‌آلات در مدیریت بحران، از پیوست این محتوا قابل دریافت می‌باشد.