برنامه اقدام مخاطره حوادث حمل‌ونقل جاده‌ای_ وزارت راه و شهرسازى

برنامه اقدام مخاطره حوادث حمل‌ونقل جاده‌ای، مجموعه تكالیف و وظایف وزارت راه و شهرسازى است که برگرفته از مواد و بندهاى قانون مدیریت بحران و با توجه به حدود وظایف دستگاه‌ها و اقدامات اولویت‌دار است كه اجراى آن‌ها با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح ضرورت دارد. از آنجا كه برنامه ملی كاهش خطر حوادث و سوانح، رویكرد پیشگیرانه در برابر خسارات و تلفات مخاطرات طبیعی و انسان‌ساز را دنبال می‌کند، مجموعه تكالیف و وظایف دستگاه‌های مشمول قانون مدیریت بحران در این برنامه بر همین اساس تدوین گردیده است. ضرورت دارد این موارد كلی مورد توجه كلیه دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی و نهادهاى عمومی قرار گیرد.
تدوین اقدامات، توسط گروه‌های تخصصی تشکیل‌شده در كمیته كاهش خطر حوادث و سوانح صورت گرفته است. هر یك از گروه‌های تخصصی در ارتباط با یك مخاطره خاص به مطالعات قوانین، مقررات، طرح‌ها، برنامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود در ارتباط با آن مخاطره پرداخته است و با در نظر گرفتن شرایط كنونی كشور، شرایط هر مخاطره و با توجه به حوزه وظایف و اختیارات دستگاه‌های مختلف موضوع ماده ٢ قانون مدیریت بحران كشور به تدوین اقدام‌های اولویت‌دار پرداخته است. در طول تدوین این اقدام‌ها، تیم‌هاى تخصصی جلسات مشتركی با نماینده‌های دستگاه‌های مختلف برگزار کرده‌اند تا در كنار حصول اطمینان از ضرورت پرداخت به هر اقدام، هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌ها در ارتباط با حوزه وظایف و مسئولیت آن‌ها نیز انجام گیرد.
در رخداد مخاطرات، تعدادى از دستگاه‌ها مسئولیت مستقیم اقدام و ارائه خدمات به‌صورت سرویس‌دهی مستقیم دارند و تعدادى دیگر تحت تأثیر مخاطره آسیب‌پذیر هستند. ضرورت دارد با هدف ارائه خدمات به بهره‌برداران و سایر دستگاه‌های نیازمند، تدابیر و اقدامات پیشگیرانه‌ای توسط دستگاه مسئول مورد توجه قرار گیرد. كلیه دستگاه‌های مشمول قانون موظف هستند در برابر كلیه مخاطرات متنوع تهدیدكننده دارایی‌های آن‌ها، اقدامات پیشگیرانه‌ای را با هدف كاهش خطر در حوزه مسئولیتی خود انجام دهند.
در فرایند مدیریت خطر و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح، تحلیل خطر (شناخت خطرها، شامل ارزیابی مخاطره‌ها و ابعاد آن‌ها، شناخت، تحلیل آسیب‌پذیری‌های محتمل و شناسایی در معرض قرارگیری‌ها) و اقدامات كاهش خطر دو مرحله بنیادین هستند. ضرورت ویژه دارد كه دستگاه‌های مشمول قانون در اتخاذ رویكردها و اجراى اقدامات پیشگیرانه دو مرحله مهم مذكور اهتمام نمایند.
در برنامه اقدام تعدادى از دستگاه‌ها مسئول و تعدادى به عنوان همكار یا پشتیبان تعریف‌شده‌اند. ضرورت دارد كه دستگاه مسئول در تدوین برنامه عملیاتی، در صورت نیاز به همكارى دستگاه دیگر توافق و تفاهم‌های اولیه را انجام داده باشد. در این راستا، سازمان مدیریت بحران كشور مسئولیت هماهنگی و هم‌افزایی فی‌مابین دستگاه‌ها را خواهد داشت. دستگاه مسئول می‌تواند با توجه به تشخیص بالاترین مقاوم مسئول آن دستگاه، کارگروه‌های تخصصی تشكیل داده و با مسئولیت خود نسبت به هماهنگی‌های لازم اقدام نماید. همچنین باید هزینه‌های همكارى و پشتیبانی در ردیف برنامه‌های عملیاتی سالانه دستگاه‌های همكار و پشتیبان لحاظ گردد كه پس از تأیید سازمان مدیریت بحران به سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌شود. در ادامه اقدامات اولویت‌دار با مسئولیت وزارت راه و شهرسازى در مخاطره حوادث حمل‌ونقل جاده‌ای، ارائه شده است.

هدف 1: بهبود نظام حكمرانی و توسعه ظرفیت‌ها با تأكید بر مدیریت یكپارچه و هماهنگ

اقدام اولویت‌دار: ایجاد نظام و ساختار رسیدگی دقیق به سوانح ترافیکی٢
خروجی مورد انتظار: تعیین سیاست‌ها و اقدامات آتی براى جلوگیرى از تصادفات مشابه
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور (فرماندهی کل انتظامی جمهورى اسلامی ایران)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: به ‌اشتراک‌گذارى و انتقال تجربیات ملی در ارتباط با حوادث حمل‌ونقل جاده‌ای و استفاده از تجربیات بین‌المللی
خروجی مورد انتظار: ارائه کمک به کشور‌هاى نیازمند و کسب درآمد از طریق صدور دانش فنی، ارتقاى دانش داخلی با استفاده از تجربیات بین‌المللی
دستگاه/ های همکار: وزارت نیرو، سازمان صداوسیماى جمهورى اسلامی ایران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
دستگاه/ های پشتیبان: وزارت امور خارجه جمهورى اسلامی ایران، سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تنقیح قوانین، تعیین قوانین ناسخ و منسوخ و ساماندهی قوانین پراکنده و غیرمنسجم در خصوص مدیریت حوادث حمل‌ونقل جاده‌ای در کشور (با تأکید بر پیشگیرى و مدیریت خطر)
خروجی مورد انتظار: وضع قوانین جامع، یکپارچه و منسجم
دستگاه/ های همکار: سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت علوم، تحقیقات و فناورى
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: ارزیابی، بهبود و اصلاح فرآیند بازدید‌هاى فنی قبل از سفر در وسایل نقلیه عمومی بار و مسافر
خروجی مورد انتظار: افزایش اطمینان از عدم وجود اشکال در سیستم‌هاى ایمنی خودرو
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور (فرماندهی کل انتظامی جمهورى اسلامی ایران (پلیس راهور))
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: بهبود و توسعه نظام بازدید‌هاى دور‌هاى (معاینه فنی) وسایل نقلیه سنگین
خروجی مورد انتظار: افزایش اطمینان از عدم وجود اشکال در سیستم‌هاى ایمنی خودرو
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور (فرماندهی کل انتظامی جمهورى اسلامی ایران (پلیس راهور))، وزارت صنعت، معدن و تجارت
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: توسعه روش‌هاى نظارت و کنترل شرکت‌ها و مؤسسات حمل‌ونقل کالا و مسافر
خروجی مورد انتظار: کنترل و ارزیابی رانندگان توسط شرکت‌ها
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور (فرماندهی کل انتظامی جمهورى اسلامی ایران (پلیس راهور))
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: توسعه سیستم‌هاى نظارت و کنترل در سطح شبکه راه‌ها براى رانندگان حرفه‌اى
خروجی مورد انتظار: تقویت زیرساخت‌هاى کنترلی براى نظارت برخط رانندگان
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور (فرماندهی کل انتظامی جمهورى اسلامی ایران (پلیس راهور))
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: توسعه سیستم‌هاى نظارت و کنترل در خصوص عدم رعایت سرعت و ساعت کارى مجاز در سطح شبکه راه‌ها
خروجی مورد انتظار: ایجاد سامانه‌هاى درون خودرویی به‌منظور کنترل سرعت و ساعت کار
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور (فرماندهی کل انتظامی جمهورى اسلامی ایران (پلیس راهور))
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تنقیح قوانین، تعیین قوانین ناسخ و منسوخ و ساماندهی قوانین پراکنده و غیرمنسجم در خصوص مدیریت حوادث جاده‌ای (با تأکید بر پیشگیرى و مدیریت خطر)
خروجی مورد انتظار: وضع قوانین جامع، یکپارچه و منسجم
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

هدف 2: تحقق تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در مدیریت بحران بر مبناى درك صحیح و همه‌جانبه از خطر

اقدام اولویت‌دار: راه‌اندازى پایگاه مرکزى و پایگاه‌هاى استانی ثبت تجربیات و داده‌هاى اجتماعی مربوط
خروجی مورد انتظار: برنامه‌ریزی‌هاى آتی براى کمپین‌ها
دستگاه/ های همکار:-
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: توسعه نظام درجه‌بندی ایمنی راه
خروجی مورد انتظار: تهیه نقشه‌هاى پتانسیل خطر مسیرها- اولویت‌بندى کریدور‌ها براى اصلاح
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: ایجاد، یکپارچه‌سازى و به‌روزرسانی بانک اطلاعاتی ثبت سوانح ترافیکی و داده‌هاى ایمنی راه
خروجی مورد انتظار: ایجاد بانک‌هاى اطلاعاتی یکپارچه براى تشخیص مشکلات و سیاست‌گذاری براى برنامه‌هاى آتی
دستگاه/ های همکار: ستاد کل نیرو‌هاى مسلح (پلیس راهور)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تولید محتوا و برنامه‌هاى آموزشی در ارتباط با حوادث حمل‌ونقل جاده‌ای
خروجی مورد انتظار: ارتقاى دانش عمومی
دستگاه/ های همکار: وزارت علوم، تحقیقات و فناورى، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور)، ستاد کل نیرو‌هاى مسلح
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: توسعه آموزش‌هاى فنی و تخصصی موردنیاز شاغلین بخش حمل‌ونقل عمومی
خروجی مورد انتظار: آشنایی حرفه‌ای مخاطبین به مهارت‌هاى تخصصی
دستگاه/ های همکار: ستاد کل نیرو‌هاى مسلح (پلیس راهور)، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: طراحی و اجراى پویش آگاهی‌بخشی در خصوص تخلفات حادثه‌ساز/ بیماری‌هایی که باعث افزایش خواب‌آلودگی می‌شود.
خروجی مورد انتظار: آشنایی رانندگان حرفه‌ای با بیمارى‌ها و علائم آن
دستگاه/ های همکار: وزارت راه و شهرسازى، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور، وزارت کشور
دستگاه/ های پشتیبان: ستاد کل نیرو‌هاى مسلح (ناجا (پلیس راهور))، صداوسیماى جمهورى اسلامی ایران، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: توسعه فرآیند اصلاح نقاط پرتصادف در شبکه راه‌هاى موجود
خروجی مورد انتظار: برنامه رفع نقاط پرتصادف و ایجاد مکانیزم اثربخشی- رفع نقاط پرتصادف
دستگاه/ های همکار: ستاد کل نیرو‌هاى مسلح
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: بهبود فرآیند‌هاى مدیریت سرعت

خروجی مورد انتظار: کاهش شدت تصادفات
دستگاه/ های همکار: ستاد کل نیرو‌هاى مسلح (ناجا (پلیس راهور))
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه

هدف 3: تحقق جامعه‌محورى مدیریت بحران

اقدام اولویت‌دار: استانداردسازى پویش‌ها و برنامه‌هاى مداخله اجتماعی١
خروجی مورد انتظار: ساماندهی پویش‌ها
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور، سازمان صداوسیماى جمهورى اسلامی ایران
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه