برنامه اقدام مخاطره سیلاب_ وزارت کشور

برنامه اقدام مخاطره سیلاب، مجموعه تكاليف و وظايف وزارت کشور است که برگرفته از مواد و بندهاى قانون مديريت بحران و با توجه به حدود وظايف دستگاه‌ها و اقدامات اولویت‌دار است كه اجراى آن‌ها با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح ضرورت دارد. از آنجا كه برنامه ملي كاهش خطر حوادث و سوانح، رويكرد پيشگيرانه در برابر خسارات و تلفات مخاطرات طبيعي و انسان‌ساز را دنبال می‌کند، مجموعه تكاليف و وظايف دستگاه‌های مشمول قانون مديريت بحران در اين برنامه بر همين اساس تدوين گرديده است. ضرورت دارد اين موارد كلي مورد توجه كليه دستگاه‌های اجرايي دولتي و غيردولتي و نهادهاى عمومي قرار گيرد.
تدوین اقدامات، توسط گروه‌های تخصصي تشکیل‌شده در كميته كاهش خطر حوادث و سوانح صورت گرفته است. هر يك از گروه‌های تخصصي در ارتباط با يك مخاطره خاص به مطالعات قوانين، مقررات، طرح‌ها، برنامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود در ارتباط با آن مخاطره پرداخته است و با در نظر گرفتن شرايط كنوني كشور، شرايط هر مخاطره و با توجه به حوزه وظايف و اختيارات دستگاه‌های مختلف موضوع ماده ٢ قانون مديريت بحران كشور به تدوين اقدام‌های اولویت‌دار پرداخته است. در طول تدوين اين اقدام‌ها، تيم‌هاى تخصصي جلسات مشتركي با نماینده‌های دستگاه‌های مختلف برگزار کرده‌اند تا در كنار حصول اطمينان از ضرورت پرداخت به هر اقدام، هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌ها در ارتباط با حوزه وظايف و مسئوليت آن‌ها نيز انجام گيرد.
در رخداد مخاطرات، تعدادى از دستگاه‌ها مسئوليت مستقيم اقدام و ارائه خدمات به‌صورت سرویس‌دهی مستقيم دارند و تعدادى ديگر تحت تأثير مخاطره آسیب‌پذیر هستند. ضرورت دارد با هدف ارائه خدمات به بهره‌برداران و ساير دستگاه‌های نيازمند، تدابير و اقدامات پیشگیرانه‌ای توسط دستگاه مسئول مورد توجه قرار گيرد. كليه دستگاه‌های مشمول قانون موظف هستند در برابر كليه مخاطرات متنوع تهديدكننده دارایی‌های آن‌ها، اقدامات پیشگیرانه‌ای را با هدف كاهش خطر در حوزه مسئوليتي خود انجام دهند.
در فرايند مديريت خطر و اتخاذ اقدامات پيشگيرانه با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح، تحليل خطر (شناخت خطرها، شامل ارزيابي مخاطره‌ها و ابعاد آن‌ها، شناخت، تحليل آسیب‌پذیری‌های محتمل و شناسايي در معرض قرارگیری‌ها) و اقدامات كاهش خطر دو مرحله بنيادين هستند. ضرورت ويژه دارد كه دستگاه‌های مشمول قانون در اتخاذ رويكردها و اجراى اقدامات پيشگيرانه دو مرحله مهم مذكور اهتمام نمايند.
در برنامه اقدام تعدادى از دستگاه‌ها مسئول و تعدادى به عنوان همكار يا پشتيبان تعریف‌شده‌اند. ضرورت دارد كه دستگاه مسئول در تدوين برنامه عملياتي، در صورت نياز به همكارى دستگاه ديگر توافق و تفاهم‌های اوليه را انجام داده باشد. در اين راستا، سازمان مديريت بحران كشور مسئوليت هماهنگي و هم‌افزایی فی‌مابین دستگاه‌ها را خواهد داشت. دستگاه مسئول می‌تواند با توجه به تشخيص بالاترين مقاوم مسئول آن دستگاه، کارگروه‌های تخصصي تشكيل داده و با مسئوليت خود نسبت به هماهنگی‌های لازم اقدام نمايد. همچنين بايد هزینه‌های همكارى و پشتيباني در رديف برنامه‌های عملياتي سالانه دستگاه‌های همكار و پشتيبان لحاظ گردد كه پس از تأييد سازمان مديريت بحران به سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌شود. در ادامه اقدامات اولویت‌دار با مسئولیت وزارت کشور در مخاطره سیلاب، ارائه شده است.

‌هدف 1: بهبود نظام حكمرانی و توسعه ظرفیت‌ها با تأكید بر مدیریت یكپارچه و هماهنگ
اقدام اولویت‌دار: تنقیح قوانین، تعیین قوانین ناسخ و منسوخ و ساماندهی قوانین پراکنده و غیرمنسجم در خصوص مدیریت سیلاب در کشور (با تأکید بر پیشگیرى و مدیریت خطر)
خروجی مورد انتظار: وضع قوانین جامع، یکپارچه و منسجم
دستگاه/ های همکار: وزارت راه و شهرسازى (سازمان هواشناسی کشور)، سازمان حفاظت محیط‌زیست
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

‌هدف 2: تحقق تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در مدیریت بحران بر مبناى درك صحیح و همه‌جانبه از خطر
اقدام اولویت‌دار: مطالعه و اجراى طرح‌هاى ساماندهی و ‌ایمن سازى رودخانه‌ها در محدوده‌هاى جمعیتی روستایی
خروجی مورد انتظار: ساماندهی و ‌ایمن سازى رودخانه‌ها (٠٠٣ کیلومتر)
دستگاه/ های همکار: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزى (سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزدارى وزارت کشور)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: مطالعه و اجراى طرح‌هاى ساماندهی و ‌ایمن سازى رودخانه‌ها در محدوده‌هاى جمعیتی شهرى
خروجی مورد انتظار: ساماندهی و ‌ایمن سازى رودخانه‌ها (٠٠٣ کیلومتر)
دستگاه/ های همکار: وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزى (سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزدارى وزارت کشور)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: شناسایی و اولویت‌بندی پل‌ها و کالورت‌هاى آسیب‌پذیر بر روى رودخانه‌ها و مسیل‌ها در محدوده شهرها و روستاها
خروجی مورد انتظار: مشخص شدن موارد ضرورى براى جابجایی و یا انجام اقدامات ‌ایمن سازى
دستگاه/ های همکار: وزارت نیرو، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: مطالعه و اجراى طرح‌هاى جمع‌آوری آب‌هاى سطحی (سیلاب شهرى) در سطح شهر‌هاى داراى اولویت با تفکیک و تأکید بر: الف- شهر‌هاى ساحلی (شمال و جنوب) ب- شهر‌هاى واقع در کوهپایه‌ها ج- شهر‌هاى واقع در دشت
خروجی مورد انتظار: ایجاد تأسیسات سطحی و زیرزمینی جمع‌آوری، هدایت و تخلیه آب‌هاى سطحی (سیلاب شهرى)
دستگاه/ های همکار: وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزى (سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزدارى کشور)، سازمان نقشه‌برداری کشور
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: مطالعه و اجراى طرح‌هاى لایروبی رودخانه‌ها و مسیل‌هاى داراى اولویت در داخل شهرها
خروجی مورد انتظار: لایروبی و بازگشایی رودخانه‌ها و مسیل‌ها براى عبور ایمن سیلاب‌هاى 25 ساله (سالانه ١٢٠٠ کیلومتر)
دستگاه/ های همکار: وزارت نیرو
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: اقدام براى اصلاح وضعیت سازه‌ها و تأسیسات موجود و طرح‌هاى در دست اجراى در معرض خطر سیلاب
خروجی مورد انتظار: اصلاح و بهسازى سازه‌هاى غیراصولی
دستگاه/ های همکار: کلیه دستگاه‌هاى مسئول
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تهیه نقشه‌هاى خطر در مراکز جمعیتی و صنعتی داراى اولویت و ابلاغ به کلیه دستگاه‌هاى مرتبط (و انتشار عمومی)
خروجی مورد انتظار: نقشه‌هاى خطر با مقیاس ١:٥٠٠٠
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت، قوه قضائیه جمهورى اسلامی ایران (سازمان ثبت‌اسناد و املاک کشور)، وزارت جهاد کشاورزى، سازمان برنامه و بودجه، ستاد کل نیرو‌هاى مسلح (سازمان جغرافیایی نیرو‌هاى مسلح)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، وزارت نیرو، وزارت راه و شهرسازى، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی

اقدام اولویت‌دار: جمع‌آوری اطلاعات مکانی و پهنه‌هاى سیل گیر
خروجی مورد انتظار: بانک اطلاعات مکانی
دستگاه/ های همکار: وزارت راه و شهرسازى، سازمان نقشه‌برداری کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، وزارت جهاد کشاورزى، وزارت نیرو، وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌هاى مسلح (سازمان جغرافیایی نیرو‌هاى مسلح)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: جمع‌آوری آمار خسارات ناشی از سیلاب
خروجی مورد انتظار: بانک اطلاعاتی خسارت
دستگاه/ های همکار: وزارت جهاد کشاورزى، وزارت نیرو، وزارت راه و شهرسازى، وزارت آموزش و پرورش
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان حفاظت محیط‌زیست، سازمان مدیریت بحران، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تحلیل و آنالیز بانک اطلاعاتی (بر اساس متدولوژى)
خروجی مورد انتظار: گزارش
دستگاه/ های همکار: سازمان نقشه‌برداری کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، وزارت جهاد کشاورزى، وزارت علوم، تحقیقات و فناورى
دستگاه/ های پشتیبان: وزارت راه و شهرسازى وزارت نیرو و سایر سازمان‌هاى مرتبط، سازمان مدیریت بحران، سازمان برنامه و بودجه

‌هدف 3: اولویت‌دهی و توسعه اقدامات كاهش خطر و سرمایه‌گذاری در راستاى افزایش تاب‌آوری
اقدام اولویت‌دار: ساماندهی پل‌هاى ‌کم ارتفاع در مناطق با خطر بالاى سیلاب در مناطق شهرى
خروجی مورد انتظار: جلوگیرى از ایجاد اختلال در عملکرد شهرى در اثر صدمه و تخریب پل‌ها ‌کم ارتفاع
دستگاه/ های همکار: وزارت نیرو، وزارت راه و شهرسازى، وزارت کشور(سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور