برنامه اقدام مخاطره ازدحام جمعیت_ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

برنامه اقدام مخاطره ازدحام جمعیت، مجموعه تكالیف و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است که برگرفته از مواد و بندهاى قانون مدیریت بحران و با توجه به حدود وظایف دستگاه‌ها و اقدامات اولویت‌دار است كه اجراى آن‌ها با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح ضرورت دارد. از آنجا كه برنامه ملی كاهش خطر حوادث و سوانح، رویكرد پیشگیرانه در برابر خسارات و تلفات مخاطرات طبیعی و انسان‌ساز را دنبال می‌کند، مجموعه تكالیف و وظایف دستگاه‌های مشمول قانون مدیریت بحران در این برنامه بر همین اساس تدوین گردیده است. ضرورت دارد این موارد كلی مورد توجه كلیه دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی و نهادهاى عمومی قرار گیرد.
تدوین اقدامات، توسط گروه‌های تخصصی تشکیل‌شده در كمیته كاهش خطر حوادث و سوانح صورت گرفته است. هر یك از گروه‌های تخصصی در ارتباط با یك مخاطره خاص به مطالعات قوانین، مقررات، طرح‌ها، برنامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود در ارتباط با آن مخاطره پرداخته است و با در نظر گرفتن شرایط كنونی كشور، شرایط هر مخاطره و با توجه به حوزه وظایف و اختیارات دستگاه‌های مختلف موضوع ماده ٢ قانون مدیریت بحران كشور به تدوین اقدام‌های اولویت‌دار پرداخته است. در طول تدوین این اقدام‌ها، تیم‌هاى تخصصی جلسات مشتركی با نماینده‌های دستگاه‌های مختلف برگزار کرده‌اند تا در كنار حصول اطمینان از ضرورت پرداخت به هر اقدام، هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌ها در ارتباط با حوزه وظایف و مسئولیت آن‌ها نیز انجام گیرد.
در رخداد مخاطرات، تعدادى از دستگاه‌ها مسئولیت مستقیم اقدام و ارائه خدمات به‌صورت سرویس‌دهی مستقیم دارند و تعدادى دیگر تحت تأثیر مخاطره آسیب‌پذیر هستند. ضرورت دارد با هدف ارائه خدمات به بهره‌برداران و سایر دستگاه‌های نیازمند، تدابیر و اقدامات پیشگیرانه‌ای توسط دستگاه مسئول مورد توجه قرار گیرد. كلیه دستگاه‌های مشمول قانون موظف هستند در برابر كلیه مخاطرات متنوع تهدیدكننده دارایی‌های آن‌ها، اقدامات پیشگیرانه‌ای را با هدف كاهش خطر در حوزه مسئولیتی خود انجام دهند.
در فرایند مدیریت خطر و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح، تحلیل خطر (شناخت خطرها، شامل ارزیابی مخاطره‌ها و ابعاد آن‌ها، شناخت، تحلیل آسیب‌پذیری‌های محتمل و شناسایی در معرض قرارگیری‌ها) و اقدامات كاهش خطر دو مرحله بنیادین هستند. ضرورت ویژه دارد كه دستگاه‌های مشمول قانون در اتخاذ رویكردها و اجراى اقدامات پیشگیرانه دو مرحله مهم مذكور اهتمام نمایند.
در برنامه اقدام تعدادى از دستگاه‌ها مسئول و تعدادى به عنوان همكار یا پشتیبان تعریف‌شده‌اند. ضرورت دارد كه دستگاه مسئول در تدوین برنامه عملیاتی، در صورت نیاز به همكارى دستگاه دیگر توافق و تفاهم‌های اولیه را انجام داده باشد. در این راستا، سازمان مدیریت بحران كشور مسئولیت هماهنگی و هم‌افزایی فی‌مابین دستگاه‌ها را خواهد داشت. دستگاه مسئول می‌تواند با توجه به تشخیص بالاترین مقاوم مسئول آن دستگاه، کارگروه‌های تخصصی تشكیل داده و با مسئولیت خود نسبت به هماهنگی‌های لازم اقدام نماید. همچنین باید هزینه‌های همكارى و پشتیبانی در ردیف برنامه‌های عملیاتی سالانه دستگاه‌های همكار و پشتیبان لحاظ گردد كه پس از تأیید سازمان مدیریت بحران به سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌شود. در ادامه اقدامات اولویت‌دار با مسئولیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مخاطره ازدحام جمعیت، ارائه شده است.

هدف 1: بهبود نظام حكمرانی و توسعه ظرفیت‌ها با تأكید بر مدیریت یكپارچه و هماهنگ
اقدام اولویت‌دار: تدوین ضوابط (قانون، ضوابط و مقررات، بخشنامه و ...) به‌منظور کاهش خطر ناشی از ازدحام جمعیت و مدیریت متناسب آن
خروجی مورد انتظار: قانون، ضوابط و مقررات
دستگاه/ های همکار: دستگاه‌هاى مرتبط موضوع ماده ٢ قانون
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

هدف 2: تحقق تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در مدیریت بحران بر مبناى درك صحیح و همه‌جانبه از خطر
اقدام اولویت‌دار: تهیه و تدوین نقشه عارضه‌یابی خطر ازدحام جمعیت
خروجی مورد انتظار: نقشه سطح‌بندی خطر و نقاط حساس، گره‌ها، نقاط، مناطق و مسیر‌هاى داغ، گرم و سرد انواع معابر عمومی اعم از خیابان‌های محلی، جمع و پخش‌کننده، دسترسی، شریانی ١ و ٢ و ... و تقسیم‌بندی آن بر اساس ازدحام جمعیت
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور (سازمان شهردارى‌ها و دهیارى‌هاى کشور (مرکز مطالعات شهرى و روستایی))، ستاد کل نیرو‌هاى مسلح (فرماندهی کل انتظامی جمهورى اسلامی ایران، وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌هاى مسلح (سازمان جغرافیایی نیرو‌هاى مسلح)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: عملیاتی نمودن استفاده از فناورى‌هاى نوین و بهروز در راستاى کنترل هوشمند و جلوگیرى از ازدحام جمعیت
خروجی مورد انتظار: فناورى‌هاى نوین و بهروز در راستاى کاهش خطر مخاطرات طبیعی
دستگاه/ های همکار: وزارت راه و شهرسازى، معاونت علمی و فناورى ریاست جمهورى، وزارت علوم، تحقیقات و فناورى
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: انجام پروژه‌هاى مطالعاتی و تحقیقاتی جامعه‌شناختی و روان‌شناختی مدل رفتار‌هاى بومی و بررسی و شناخت ویژگی‌هاى عکس‌العملی مردم در اجتماعات
خروجی مورد انتظار: مطالعات و تحقیقات
دستگاه/ های همکار: وزارت علوم، تحقیقات و فناورى
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: طراحی و توسعه نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌هاى قابل استفاده عمومی مبتنی بر موبایل در خصوص شناخت فضا و تحلیل کالبدى، تحلیل جریان‌های حرکت جمعیت جارى و نقاط پرتراکم جمعیتی با دید پیشگیرانه و مدیریت خطر و دسترسی راحت مردم به اطلاعات مرتبط با آن‌ها براى مدیریت بهتر شرایط و جلوگیرى بحران‌ها
خروجی مورد انتظار: انواع نرم‌افزار مبتنی بر تلفن همراه
دستگاه/ های همکار: وزارت علوم، تحقیقات و فناورى، وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌هاى مسلح (سازمان جغرافیایی نیرو‌هاى مسلح)، معاونت علمی و فناورى ریاست جمهورى
دستگاه/ های پشتیبان: جمعیت هلال‌احمر جمهورى اسلامی ایران، سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تدوین سند راهبردى و استراتژى‌هاى کلان مدیریت ازدحام جمعیت متناسب با شرایط اجتماعی، محیطی و جغرافیایی در برابر بیمارى‌هاى واگیر
خروجی مورد انتظار: سند راهبردى
دستگاه/ های همکار: ستاد کل نیرو‌هاى مسلح، وزارت کشور (سازمان شهردارى‌ها و دهیارى‌هاى کشور)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

هدف 3: پاسخ مؤثر به حوادث و سوانح و بازسازى با مشارکت مردم در تمامی ابعاد کالبدى، اقتصادى، اجتماعی، نهادى و محیط زیستی
اقدام اولویت‌دار: تدوین بسیج عمومی براى مواردى مانند تخلیه امن اضطرارى در خصوص برنامه‌ریزی و مدیریت مخاطره ازدحام جمعیت در حوادث و سوانح طبیعی و انسان‌ساخت
خروجی مورد انتظار: فرآیند بسیج عمومی
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نیرو، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ستاد کل نیرو‌هاى مسلح (سازمان بسیج مستضعفین)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: ایجاد، توسعه و بهره دارى مؤثر از سامانه‌هاى یکپارچه، پیش‌آگاهی و هشدار مخاطره ازدحام جمعیت
خروجی مورد انتظار: سامانه‌هاى یکپارچه و بروز پایش، پیش‌آگاهی و هشدار مخاطره ازدحام جمعیت
دستگاه/ های همکار: شهردارى‌ها، جمعیت هلال‌احمر جمهورى اسلامی ایران، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (سازمان اورژانس کشور)، ستاد کل نیرو‌هاى مسلح (فرماندهی کل انتظامی جمهورى اسلامی ایران)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه